Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm đường hô hấp cấp tính do virus cúm gây ra, lây truyền nhanh qua giọt bắn và tiếp xúc trực tiếp. Theo báo cáo của CDC Quảng Ninh, trong 6 tháng đầu năm 2025 đã ghi nhận 4.933 ca cúm, tăng hơn 1.200 ca so với cùng kỳ năm 2024 (3.723 ca). Các ca nhiễm cúm xảy ra quanh năm, với các đỉnh dịch nhỏ thường vào tháng 6 và tháng 10.
Đáng lo ngại, theo nhiều nghiên cứu và báo cáo của Bộ Y tế cho thấy cúm có thể làm gia tăng rõ rệt các biến chứng tim mạch cấp tính, gây gánh nặng lớn cho bệnh nhân đã có bệnh tim nền.
Tại sao cúm lại nguy hiểm cho người bệnh tim mạch?
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Hoài, Viện trưởng Viện Tim mạch quốc gia, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, cúm mùa có thể làm nặng lên các triệu chứng ở bệnh nhân suy tim và làm tăng nguy cơ các biến chứng tim mạch ở cả người khỏe mạnh và bệnh nhân có bệnh nền tim mạch.
Khi nhiễm cúm mùa, cơ thể thường xuất hiện sốt, mất nước và nhu cầu oxy tăng cao. Những yếu tố này buộc tim phải hoạt động nhiều hơn, đặc biệt nguy hiểm ở người suy tim vì có thể dẫn tới tình trạng suy tim mất bù cấp. Ở bệnh nhân tim mạch, cúm cũng dễ kích hoạt rối loạn nhịp tim. Đáng lưu ý, nhiều bệnh nhân tăng huyết áp hoặc suy tim đang sử dụng thuốc giãn mạch và lợi tiểu; trong giai đoạn sốt và mất nước do cúm, việc dùng các thuốc này nếu không được điều chỉnh có thể làm bệnh nặng thêm. Vì vậy, người bệnh cần được bác sĩ tim mạch thăm khám và điều chỉnh phác đồ kịp thời.
Ngoài ra, cúm mùa còn có thể khởi phát biến chứng tim mạch ngay cả ở người khỏe mạnh, nhưng nguy cơ này đặc biệt cao ở bệnh nhân có bệnh lý tim mạch nền. Một số trường hợp ghi nhận cúm dẫn tới viêm cơ tim cấp, gây rối loạn nhịp tim nặng hoặc suy tim cấp tiến triển nhanh – mức độ nguy hiểm càng cao khi xảy ra trên nền tim mạch mạn tính.
Theo một số báo cáo, nguy cơ nhồi máu cơ tim tăng gấp 6 lần trong tuần đầu sau nhiễm cúm; nguy cơ đột quỵ tăng gấp 3 lần. Ở bệnh nhân suy tim, cúm cũng làm tăng nguy cơ tử vong trong thời gian nằm viện.
Biến chứng tim mạch tăng cao khi nhiễm cúm
Triệu chứng cảnh báo ở bệnh nhân tim mạch khi mắc cúm
Bệnh nhân tim mạch mắc cúm có thể xuất hiện những dấu hiệu nặng cần nhập viện theo dõi khi:
- Đau ngực, khó thở tăng dần hoặc mới xuất hiện
- Hồi hộp, trống ngực, rối loạn nhịp tim
- Huyết áp dao động thất thường, chóng mặt, ngất
- Phù nhiều, mệt mỏi, tiểu ít – dấu hiệu suy tim mất bù
- Tri giác thay đổi, tím tái, thở nhanh
Một điểm cần nhấn mạnh là không nên nhầm lẫn giữa cảm lạnh thông thường và cúm mùa, bởi đây là hai bệnh lý hoàn toàn khác biệt. Cảm lạnh chủ yếu gây khó chịu tại đường hô hấp trên như nghẹt mũi, đau họng, ho nhẹ, thường hồi phục nhanh. Trong khi đó, cúm có tính chất toàn thân, gây sốt cao, đau nhức cơ, mệt mỏi kéo dài từ một tuần trở lên. Nguy hiểm hơn, cúm có khả năng dẫn tới nhiều biến chứng nặng, buộc người bệnh phải nhập viện, đặc biệt ở các nhóm nguy cơ như người cao tuổi, trẻ nhỏ, trẻ sơ sinh và những người có bệnh mạn tính, bao gồm bệnh tim mạch.
Tiêm phòng cúm giúp phòng nguy cơ biến chứng tim mạch
Nhiều bằng chứng lâm sàng khẳng định tiêm vắc xin cúm hằng năm giúp giảm đáng kể biến cố tim mạch như:
- Giảm tỷ lệ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
- Giảm nhập viện và tử vong ở bệnh nhân mạch vành, suy tim.
- Giảm nguy cơ biến chứng hô hấp nặng đi kèm, vốn làm tình trạng tim thêm trầm trọng
Bệnh nhân tim mạch cần chú ý gì khi tiêm vắc xin phòng cúm
Tham khảo ý kiến bác sĩ tim mạch trước khi tiêm: Người có bệnh mạch vành, suy tim, rối loạn nhịp hoặc đang dùng nhiều thuốc điều trị nên được bác sĩ đánh giá tình trạng tim mạch hiện tại, cân nhắc thời điểm tiêm phù hợp.
Tiêm khi bệnh tim đang ổn định: Không nên tiêm trong giai đoạn cấp của bệnh tim mạch (như nhồi máu cơ tim mới xảy ra, suy tim cấp, rối loạn nhịp chưa kiểm soát). Với bệnh nhân đã ổn định, tiêm vắc xin cúm là an toàn và được khuyến cáo hàng năm.
Thông báo đầy đủ về thuốc đang sử dụng: Đặc biệt là thuốc chống đông, thuốc kháng kết tập tiểu cầu, thuốc lợi tiểu hoặc giãn mạch. Bác sĩ sẽ cân nhắc điều chỉnh nếu cần, nhất là khi có nguy cơ mất nước hoặc tụt huyết áp.
Theo dõi sau tiêm: Ở bệnh nhân tim mạch, cần ở lại cơ sở y tế ít nhất 30 phút sau tiêm để theo dõi các phản ứng sớm. Nếu xuất hiện khó thở, hồi hộp, đau ngực, chóng mặt sau khi về nhà, cần quay lại cơ sở y tế ngay.
Duy trì điều trị tim mạch song song: Không tự ý ngừng thuốc tim mạch khi tiêm phòng.Kết hợp lối sống lành mạnh: dinh dưỡng cân bằng, ngủ đủ, tập luyện vừa sức để tăng cường miễn dịch.
Tiêm phòng vắc xin cúm hằng năm tại các cơ sở y tế uy tín. Hiện nay CDC Quảng Ninh đã có đủ nguồn vắc xin cúm để phục vụ người dân.
Cúm mùa không chỉ là bệnh đường hô hấp. Với người bệnh tim mạch, cúm có thể kích hoạt cơn nhồi máu cơ tim, đột quỵ hoặc suy tim cấp. Tiêm phòng vắc xin cúm hằng năm là biện pháp đơn giản, an toàn và hiệu quả để bảo vệ trái tim.
Bs. Phương Anh (CDC)
