Theo thống kê của Bộ Y tế, từ ngày 14/12/2024 đến nay cả nước đã ghi nhận 82 trường hợp mắc viêm màng não do não mô cầu, tăng cao so với  cùng kỳ năm 2024 (69 ca). Riêng tháng 9/2025 có thêm 3 ca mới được xác định. Con số này cho thấy bệnh đang có xu hướng gia tăng trở lại, cần được người dân đặc biệt quan tâm và chủ động phòng ngừa.

Viêm màng não do não mô cầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Bệnh lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc gần với người mang mầm bệnh (ho, hắt hơi, dùng chung đồ dùng cá nhân…).

Bệnh tiến triển rất nhanh, có thể gây tử vong chỉ trong 24 giờ đầu nếu không được điều trị kịp thời. Người mắc bệnh có thể gặp các triệu chứng như sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội, buồn nôn hoặc nôn; ban xuất huyết trên da, cứng gáy, mệt mỏi, rối loạn ý thức. Ở thể nặng, người bệnh có thể sốc nhiễm khuẩn, suy đa cơ quan.

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc và lây lan vi khuẩn não mô cầu, gồm:

• Độ tuổi: Trẻ dưới 1 tuổi, thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 16–23 và người cao tuổi trên 65 là những nhóm dễ bị tổn thương nhất, do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc đã suy giảm.

• Sử dụng thuốc: Người đang điều trị bằng các thuốc ức chế bổ thể như eculizumab hoặc ravulizumab có nguy cơ nhiễm khuẩn não mô cầu cao hơn so với người bình thường.

• Tình trạng sức khỏe: Những người mắc các bệnh lý làm suy yếu hệ miễn dịch như thiếu hụt bổ thể kéo dài, mất hoặc giảm chức năng của lá lách, hoặc đang sống chung với HIV dễ bị vi khuẩn tấn công hơn.

• Môi trường sống và nghề nghiệp: Người làm việc, học tập hoặc du lịch tại khu vực có tỷ lệ lưu hành vi khuẩn cao (ví dụ vùng “vành đai viêm màng não” ở châu Phi cận Sahara), các nhà nghiên cứu vi sinh, sinh viên ở ký túc xá… cũng thuộc nhóm nguy cơ cao.

Nếu không được điều trị kịp thời, tỉ lệ tử vong của người mắc viêm màng não mô cầu

có thể lên đến 50-70% trong vòng 24 giờ đầu

Phòng bệnh hiệu quả bằng tiêm vắc-xin

Các tổ chức y tế lớn như WHO và CDC Hoa Kỳ đều khẳng định tiêm vắc xin là cách bảo vệ tốt nhất chống lại các bệnh do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Vắc-xin giúp cơ thể tạo miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế lây lan trong cộng đồng. Người dân nên chủ động tiêm phòng cho trẻ em từ 2 tuổi trở lên và người lớn chưa có miễn dịch, đặc biệt trước mùa đông – xuân, khi bệnh có xu hướng tăng cao.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Quảng Ninh cung cấp dịch vụ tiêm vắc-xin phòng viêm màng não do não mô cầu và nhiều loại vắc-xin khác trong chương trình tiêm chủng dịch vụ.

• Vắc-xin nhóm B và C (MenBC): Giúp phòng ngừa các chủng vi khuẩn não mô cầu tuýp B và C – hai chủng phổ biến gây bệnh ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên, tiêm cho đối tượng từ 6 tháng đến 45 tuổi.

• Vắc-xin nhóm A, C, Y, W135 (MenACYW): Bảo vệ cơ thể trước bốn tuýp vi khuẩn gây bệnh thường gặp, tiêm cho đối tượng từ 9 tháng đến 55 tuổi.

Cả hai loại vắc-xin đều đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành, đảm bảo chất lượng, an toàn và hiệu quả phòng bệnh cao. CDC Quảng Ninh triển khai tiêm chủng theo đúng hướng dẫn của Bô Y tế với quy trình giám sát chặt chẽ và tư vấn kỹ lưỡng. Người dân có thể lựa chọn tiêm vắc-xin MenBC hoặc MenACYW tùy theo độ tuổi, tình trạng sức khỏe và nguy cơ phơi nhiễm, dưới sự tư vấn trực tiếp của bác sĩ.

Với đội ngũ cán bộ y tế được đào tạo chuyên sâu, cơ sở vật chất hiện đại, quy trình tiêm an toàn và nguồn vắc-xin được bảo quản đạt chuẩn, CDC Quảng Ninh cam kết mang đến dịch vụ tiêm chủng an toàn – chất lượng – tin cậy cho mọi người dân.

Bên cạnh việc tiêm vắc-xin, mỗi người cần chủ động giữ gìn vệ sinh cá nhân, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, rửa tay thường xuyên, và tránh tiếp xúc gần với người có dấu hiệu sốt, ho, đau đầu hoặc phát ban. Giữ môi trường sống thông thoáng, ăn uống đủ chất và nghỉ ngơi hợp lý cũng góp phần tăng cường sức đề kháng, giúp phòng tránh hiệu quả bệnh viêm màng não do não mô cầu.

Bs. Phương Anh (CDC)