Thận là một trong những cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, đóng vai trò lọc bỏ độc tố, điều hòa huyết áp, cân bằng điện giải và hỗ trợ sản xuất hormone. Dù đảm nhiệm nhiều chức năng sống còn, thận lại là cơ quan thường bị “bỏ quên” trong chăm sóc sức khỏe hằng ngày. Thực tế, tỷ lệ người mắc bệnh thận mạn tính đang gia tăng nhanh chóng trong những năm gần đây. Điều đáng lo ngại là đa số bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn nặng, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và tốn kém. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc người dân ít quan tâm đến các dấu hiệu ban đầu của bệnh.

Bệnh thận mạn tính – “sát thủ thầm lặng”

Theo Bác sĩ Hà Mạnh Hùng, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực – Thận nhân tạo, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, bệnh thận mạn tính là một quá trình phát triển bệnh âm thầm, kéo dài và thường là chậm. Người bệnh thường chủ quan và chỉ đi khám khi thận đã tổn thương trầm trọng hoặc do các tình trạng mất bù cấp tính của thận phát tác. Triệu chứng của bệnh thận mạn tính thường kín đáo và dễ bỏ qua. Chỉ đến khi thận bị tổn thương nghiêm trọng, chức năng lọc giảm mạnh, người bệnh mới bắt đầu xuất hiện các biểu hiện rõ rệt hơn.

Bệnh thận mạn tính có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến nhất là tiểu đường và tăng huyết áp – hai bệnh lý đang ngày càng phổ biến trong cộng đồng. Ngoài ra, các bệnh nhiễm trùng thận, viêm cầu thận, lạm dụng thuốc giảm đau hoặc các thói quen sinh hoạt không lành mạnh cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Những dấu hiệu cảnh báo dễ bị bỏ qua

Mặc dù tiến triển chậm và âm thầm, bệnh thận mạn tính vẫn bộc lộ một số dấu hiệu mà nếu chú ý, người bệnh có thể phát hiện sớm. Tuy nhiên, các triệu chứng này thường rất mơ hồ nên dễ bị coi nhẹ.

Nhiều người chỉ cảm thấy mệt mỏi kéo dài, thiếu năng lượng, da xanh xao do thận suy giảm khả năng sản xuất hormone tạo máu. Một số trường hợp xuất hiện phù nhẹ ở chân, mắt cá hoặc vùng mí mắt vào buổi sáng. Việc tiểu đêm nhiều, nước tiểu có bọt, tiểu ít hơn bình thường hoặc đổi màu bất thường cũng là các dấu hiệu cảnh báo.

Không ít bệnh nhân còn gặp tình trạng chán ăn, hơi thở có mùi lạ, ngứa da hoặc chuột rút vào ban đêm. Tuy nhiên, do các biểu hiện này không đặc hiệu, nhiều người thường chủ quan và không kiểm tra sức khỏe, khiến bệnh tiến triển đến giai đoạn nặng mới được phát hiện.

Vì sao bệnh thận khó nhận biết?

Thận có khả năng bù trừ rất tốt. Ngay cả khi một phần chức năng bị tổn thương, phần còn lại vẫn có thể hoạt động để duy trì sự cân bằng trong cơ thể. Chính cơ chế này khiến người bệnh không cảm nhận được sự thay đổi trong thời gian dài.

Hơn nữa, các triệu chứng của bệnh thận dễ trùng lặp với những bệnh lý khác như thiếu máu, rối loạn điện giải, stress hoặc mất ngủ. Vì vậy, người bệnh thường không nghĩ đến việc kiểm tra thận khi xuất hiện những dấu hiệu nhẹ ban đầu.

Điều trị chạy thận nhân tạo cho bệnh nhân suy thận tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Hậu quả nặng nề khi phát hiện muộn

Bệnh thận mạn tính nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến suy thận – giai đoạn thận không còn khả năng hoạt động bình thường. Khi đó, người bệnh buộc phải chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận để duy trì sự sống. Đây là một gánh nặng lớn không chỉ cho người bệnh mà còn cho gia đình và xã hội.

Ngoài ra, bệnh thận còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ và rối loạn chuyển hóa. Những biến chứng này khiến tuổi thọ của người bệnh giảm đáng kể và chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Chủ động phòng bệnh – bảo vệ thận từ những thói quen nhỏ

Theo bác sĩ Hùng, việc điều trị bệnh thận mạn tính cần có sự chỉ định của bác sĩ phù hợp với mức độ bệnh của mỗi người. Ngoài dùng thuốc, khi chức năng thận đã giảm, cần có biện pháp để giúp cơ thể loại bỏ chất muối, nước thừa và các sản phẩm giáng hóa có trong máu bằng cách điều chỉnh lượng muối, protein, phosphor, calo và các chất khác trong bữa ăn hằng ngày. Cần có chế độ ăn uống lành mạnh (giảm đạm hoặc giảm muối); uống đủ nước mỗi ngày; giảm cân; bỏ thuốc lá; tránh một số thuốc giảm đau. Tuyệt đối tuân thủ lời khuyên của bác sĩ và các tư vấn y tế trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi đáng kể nào trong quá trình điều trị.

Cùng với đó, bệnh nhân nên vận động thường xuyên giúp tăng sức khỏe, nghị lực sống, giảm huyết áp, cải thiện giấc ngủ, kiểm soát cân nặng, giảm nồng độ mỡ máu.

Khám sức khỏe định kỳ – chìa khóa phát hiện bệnh sớm

Để phát hiện bệnh thận mạn tính, việc xét nghiệm máu, đo độ lọc cầu thận và kiểm tra nước tiểu đóng vai trò quan trọng. Những xét nghiệm này giúp phát hiện những tổn thương nhỏ nhất ngay cả khi chưa có triệu chứng.

Người bị tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì hoặc có tiền sử bệnh thận trong gia đình cần kiểm tra thận thường xuyên hơn. Phát hiện bệnh sớm không chỉ giúp điều trị dễ dàng hơn mà còn hạn chế tối đa nguy cơ suy thận.

Thông điệp sức khỏe dành cho cộng đồng

Trong bối cảnh bệnh thận mạn tính ngày càng gia tăng, mỗi người cần chú ý hơn đến các dấu hiệu bất thường của cơ thể. Đừng coi nhẹ những biểu hiện nhỏ như mệt mỏi kéo dài, phù nhẹ hay thay đổi trong nước tiểu. Đây có thể là những cảnh báo quan trọng mà cơ thể đang gửi đến bạn.

Bảo vệ thận không phải là nhiệm vụ quá khó khăn. Chỉ bằng việc duy trì lối sống lành mạnh, kiểm soát bệnh lý nền và khám sức khỏe định kỳ, chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa bệnh thận mạn tính và giữ gìn sức khỏe dài lâu.

Tuấn Anh – CDC Quảng Ninh