Trong khi phần lớn người dân đã quen với việc tiêm phòng cho trẻ nhỏ, thì nhiều người trưởng thành lại chủ quan, cho rằng “mình lớn rồi, khỏe rồi, không cần tiêm nữa”. Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế, đây là một quan niệm sai lầm có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe cá nhân và cộng đồng.
Mới đây, Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai thông tin đã ghi nhận ca tử vong do bệnh sởi ở người lớn đầu tiên trong năm 2025, trong khi nhiều năm gần đây, căn bệnh này chủ yếu xuất hiện ở trẻ em. Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cũng cho biết, so với mọi năm, số bệnh nhân mắc sởi vào viện điều trị có biến chứng nặng hơn. Độ tuổi trung bình mắc sởi nhập viện từ 30-65 tuổi, có bệnh nhân 70 tuổi vẫn mắc bệnh sởi biến chứng nặng và phải thở máy, đặc biệt các trường hợp mắc sởi có tiền sử mắc bệnh lý nền. Điều này cho thấy không thể chủ quan với bệnh sởi, dù là người lớn hay trẻ nhỏ thì nguy cơ biến chứng nặng khi mắc sởi cũng rất cao, đặc biệt là nhóm chưa tiêm phòng vắc xin, có bệnh nền hoặc miễn dịch suy giảm.
Bác sĩ Phạm Thị Ngọc Anh, Khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Ninh) cho biết, nhiều bệnh truyền nhiễm khác như cúm, viêm gan B, uốn ván, ho gà… không có miễn dịch bảo vệ suốt đời nếu chỉ sau một lần tiêm. Có không ít trường hợp người trưởng thành mắc bệnh nặng, phải nhập viện cấp cứu, thậm chí để lại di chứng lâu dài, chỉ vì chưa từng tiêm phòng vắc xin hoặc tiêm phòng không đầy đủ và đúng lịch.
Người lớn vẫn có nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm
Tại sao người lớn cần tiêm vắc xin?
- Miễn dịch suy giảm theo thời gian: Những vắc xin bạn đã tiêm từ nhỏ có thể không còn đủ hiệu lực bảo vệ sau nhiều năm và người lớn vẫn có thể mắc bệnh nếu không tiêm mũi nhắc lại hoặc bổ sung.
- Môi trường sống và làm việc dễ lây nhiễm: Người lớn thường xuyên di chuyển, tiếp xúc nhiều người, thường chủ quan với bệnh dẫn đến nguy cơ lây bệnh cao hơn.
- Bảo vệ người thân: Người lớn có thể là trung gian lây bệnh cho trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai – những người có hệ miễn dịch yếu hơn.
- Phòng bệnh hơn chữa bệnh: Tiêm vắc xin là cách an toàn, tiết kiệm và hiệu quả để ngăn ngừa các bệnh nguy hiểm như cúm, viêm gan B, bạch hầu, ho gà, uốn ván, thủy đậu, sởi…
Những vắc xin quan trọng người lớn cần lưu ý:
- Cúm mùa: Nên tiêm nhắc hằng năm, đặc biệt với người lớn tuổi, người có bệnh nền.
- Viêm phổi do phế cầu khuẩn: Có nhiều loại vắc xin phòng phế cầu khuẩn cho người lớn như: Prevenar 13, Pneumovax 23…
- Viêm gan B: Nhiều người lớn chưa từng tiêm vắc xin này, trong khi nguy cơ lây nhiễm qua máu và dịch cơ thể vẫn rất cao.
- Uốn ván – bạch hầu – ho gà: Cần tiêm nhắc lại mỗi 10 năm.
- HPV: Dành cho cả nam và nữ từ 9-45 tuổi: Phòng ngừa ung thư cổ tử cung, hậu môn, hầu họng, các bệnh lý như mụn cóc, sùi mào gà…
- Zona thần kinh (giời leo) và phế cầu khuẩn: Khuyến cáo cho người trên 50 tuổi hoặc có bệnh nền mạn tính.
- Sởi – quai bị – rubella, thủy đậu: Nên tiêm nếu chưa từng mắc bệnh hoặc chưa được tiêm từ nhỏ.
- Sốt xuất huyết: Nên tiêm phòng đủ 2 mũi vắc xin phòng bệnh, đặc biệt là khu vực ổ dịch cũ, vùng nguya cơ cao
- Viêm màng não do não mô cầu: nên tiêm 1 mũi vắc xin để có miễn dịch bảo vệ bệnh.
Không nên chờ có dịch mới đi tiêm, vì vắc xin cần thời gian để tạo miễn dịch hiệu quả.
Lời khuyên từ chuyên gia
Bác sĩ Phạm Thị Ngọc Anh, Khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Ninh) cho biết thêm, nên tiêm vắc xin để tạo miễn dịch chủ động, đừng để bản thân trở thành ‘vật trung gian’ phát tán mầm bệnh cho người thân, đặc biệt là trẻ em, người già và người có sức đề kháng kém.
Hiện nay nhiều cơ sở y tế đã có dịch vụ kiểm tra kháng thể và tư vấn lịch tiêm vắc xin cho người lớn – một bước tiến quan trọng giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe của mình.
Bên cạnh đó, người dân nên chủ động kiểm tra lại lịch sử tiêm chủng của bản thân; Đến cơ sở y tế uy tín để được tư vấn các loại vắc xin cần thiết theo độ tuổi, nghề nghiệp và tình trạng sức khỏe; Không nên chờ có dịch mới đi tiêm, vì vắc xin cần thời gian để tạo miễn dịch hiệu quả.
Tiêm vắc xin không chỉ là việc dành cho trẻ nhỏ. Người lớn – dù đang khỏe mạnh – vẫn có nguy cơ mắc nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nếu không được tiêm phòng đầy đủ. Đây là một khuyến cáo quan trọng giúp bảo vệ chính bạn, gia đình và cộng đồng.
Quỳnh Trang (CDC QN)
