Chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR) do Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương làm đầu mối thực hiện được triển khai ở Việt Nam từ năm 1981 có mục tiêu cung cấp dịch vụ tiêm chủng miễn phí cho trẻ em dưới 1 tuổi, bảo vệ trẻ khỏi một số bệnh truyền nhiễm phổ biến và gây tử vong cao. Trong thời gian qua, ngành Y tế Quảng Ninh không ngừng nỗ lực thực hiện tốt công tác tiêm chủng mở rộng (TCMR), việc quản lý vắc xin được quản lý minh bạch, chặt chẽ, đảm bảo đúng đối tượng tiêm chủng.
Trong 6 tháng đầu năm, toàn tỉnh có hơn 16.744 trẻ dưới 1 tuổi trong độ tuổi tiêm vắc xin phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như: lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib, sởi, rubella… Tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ viêm gan B, lao, 5 trong 1 (phòng 5 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib), bại liệt, sởi cho trẻ em dưới 1 tuổi đạt hơn 60%; tỷ lệ trẻ sơ sinh được tiêm vắc xin viêm gan B trong 24 giờ sau sinh đạt hơn 80%; tỷ lệ trẻ từ 5 tháng tuổi được tiêm vắc xin phòng bại liệt đạt hơn 65%.
Mặc dù hiện nay có nhiều sự lựa chọn giữa tiêm chủng mở rộng và tiêm chủng dịch vụ cho trẻ, tuy nhiên không phải gia đình nào cũng có điều kiện co trẻ đi tiêm chủng dịch vụ. Chị Vi Thị Thái, Thị trấn Bình Liêu, huyện Bình Liêu đưa con đi tiêm để phòng bệnh tại Trạm Y tế (TYT). Chị Mai chia sẻ: “Bé nhà tôi được 2 tháng tuổi nay được tiêm mũi vắc-xin 5 trong 1 đầu tiên. Do nhà không có điều kiện nên gia đình cũng không cho bé đi tiêm dịch vụ. Việc tiêm vắc-xin tại TYT không chỉ tôi mà tất cả các bà mẹ ở đây đều rất phấn khởi vì con mình đã được tiêm vắc-xin phòng bệnh mà không phải tốn chi phí.”
Người dân đưa trẻ đến tiêm theo chương trình TCMR tại Trạm Y tế Thị trấn Bình Liêu
Là đơn vị y tế dự phòng tuyến tỉnh, đầu mối triển khai chương trình TCMT. Trong năm 2024, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh (CDC Quảng Ninh) đã tập trung nhiều nguồn lực để triển khai trong chương trình TCMR trên địa bàn tỉnh: Thực hiện cung ứng, điều phối vắc xin trong TCMR cho các đơn vị trên địa bàn; Tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn chuyên môn, chỉ đạo tuyến cho các TTYT, điểm tiêm chủng trên địa bàn; Tham gia công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động tiêm chủng trên địa bàn trong đó việc triển khai cập nhật thông tin tiêm chủng của các đối tượng lên hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia được kiểm tra thường xuyên, chặt chẽ,…
Hàng tháng tại TYT xã/phường lập kế hoạch tiêm chủng ngay từ đầu tháng để dự trù vắc xin theo số lượng đối tượng trong kế hoạch. Các TYT xã/phường thao tác lập kế hoạch trên phần mềm và hệ thống sẽ tự động liệt kê danh sách các đối tượng đến tuổi tiêm hoặc còn thiếu mũi tiêm lần này để đưa vào trong kế hoạch được tạo tự động trên phần mềm. Vì vậy đối tượng trẻ vì đã được tạo và quản lý trên phần mềm ngay từ khi trẻ sinh ra và tiêm chủng mũi đầu tiên được thống kê, quản lý theo đúng thực tế.
Tất cả các vắc xin trong chương trình TCMR của Bộ Y tế được tiêm miễn phí tại TYT đều có dòng chữ thông tin để người dân nhận biết “Dùng cho chương trình TCMR, không được bán”. Hàng tháng CDC Quảng Ninh sẽ cấp vắc xin cho Trung tâm Y tế (TTYT) huyện và TTYT huyện sẽ cấp phát vắc xin cho TYT để thực hiện tiêm chủng theo số lượng vắc xin dự trù của đơn vị trong kế hoạch. Việc cấp phát vắc xin giữa các tuyến được thực hiện trên cả phần mềm tiêm chủng để quản lý kho vắc xin trên phần mềm và có thông tin vắc xin để chỉ định tiêm khi thực hiện 04 bước tiêm chủng trên phần mềm trong buổi tiêm chủng. Đồng thời có biên bản kiểm nhập vắc xin, biên bản bàn giao vắc xin. Sau khi tiêm chủng tại TYT, số vắc xin còn thừa được chuyển về TTYT để bảo quản, không thực hiện bảo quản tại TYT và khi bàn giao đều được kiểm kê, rà soát với số lượng tiêm thực tế và có biên bản bàn giao giữa TYT và TTYT.
Tất cả các vắc xin trong chương trình TCMR có dòng chữ thông tin để người dân nhận biết “Dùng cho chương trình TCMR, không được bán”
Theo Ths, bác sĩ Nguyễn Văn Hùng, Phụ trách khoa Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, CDC Quảng Ninh cho biết: “Khi trẻ đến tiêm chủng tại TYT sẽ được thực hiện 04 bước tiêm chủng trên phần mềm. Tại bước 04 thực hiện tiêm, điều dưỡng/y tá nhập tên vắc xin được chỉ định tiêm cho trẻ sẽ có đầy đủ các thông tin của vắc xin như số lô, số hiệu… do các thông tin này đã có sẵn khi tuyến tỉnh cấp phát vắc xin trên hệ thống phần mềm cho các TTYT và TYT, không thể chỉnh sửa được nội dung này. Sau khi hoàn thành buổi tiêm, TYT phải thực hiện đối chiếu số lượng đối tượng đã tiêm theo danh sách tiêm trên phần mềm và danh sách quản lý theo kế hoạch, số vỏ lọ vắc xin, số vắc xin tồn còn thực tế và số tồn trên phần mềm để tổng hợp thực hiện báo cáo kết quả tiêm hàng tháng và xuất trả vắc xin nếu tồn.”
Trẻ tiêm chủng tại TYT đều được cấp 01 quyển sổ tiêm chủng để theo dõi và hẹn lịch tất cả các mũi tiêm cho trẻ trong độ tuổi tiêm chủng ngoài việc theo dõi quản lý các mũi tiêm trên hệ thống phần mềm. Các bác sỹ sẽ tư vấn và chỉ định tiêm chủng, ghi ngày hẹn lịch tiêm chủng mũi tiếp theo cho trẻ trên quyển sổ tiêm chủng. Mặt khác trong quy trình tiêm chủng đều có bố trí bảng nhắc 5 đúng tại xe tiêm chủng theo đó một mặt với nội dung đề nghị cán bộ y tế kiểm tra 5 đúng, mặt còn lại đề nghị các bà mẹ hỏi và xem loại vắc xin tiêm chủng trong lần này; quy trình tiêm chủng đều có thao tác cán bộ tiêm chủng giới thiệu vắc xin tiêm lần này (tên, số lô, hạn dùng…) cho cha, mẹ trẻ tiêm.
Như vậy vắc xin được quản lý minh bạch, rõ ràng và kiểm soát chặt chẽ bằng nhiều hình thức khác nhau.
Để triển khai công tác TCMR đạt hiệu quả cao nhất, trong thời gian tới, Ngành Y tế tiếp tục tăng cường truyền thông về lợi ích và sự cần thiết của việc tiêm chủng đúng lịch, đủ liều để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm cho trẻ em, nhất là việc bổ sung các mũi tiêm đang bị gián đoạn trong chương trình TCMR.Tổ chức rà soát để tiêm vét, tiêm bù các vắc xin tiêm chủng mở rộng cho các trẻ em nhỡ lịch, chậm lịch trên địa bàn toàn tỉnh ngay khi được cung ứng bổ sung vắc xin.Thường xuyên theo dõi, đánh giá tiến độ tiêm chủng trên địa bàn theo từng tháng, quý để kịp thời đôn đốc, nhắc nhở các đơn vị và đưa ra các giải pháp khắc phục kịp thời.Tăng cường giám sát hỗ trợ công tác bảo quản vắc xin tại đơn vị và các tuyến, hướng dẫn việc bố trí kho vắc xin đảm bảo đủ điều kiện theo GSP, đảm bảo chất lượng vắc xin tốt nhất trước khi triển khai tiêm chủng cho các đối tượng.
Hoàng Yến – CDC Quảng Ninh
