Tiêm chủng không chỉ dành cho trẻ nhỏ, người lớn cũng cần được bảo vệ!

Trong hành trình chăm sóc sức khỏe gia đình, việc tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch cho mọi thành viên là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh tật, giảm nguy cơ biến chứng nặng và góp phần xây dựng một cộng đồng khỏe mạnh, miễn dịch vững vàng.

Vắc xin là gì?

Vắc xin là chế phẩm sinh học có tính kháng nguyên có nguồn gốc từ vi sinh vật gây bệnh (hoặc vi sinh vật có cấu trúc kháng nguyên giống vi sinh vật gây bệnh), đã được bào chế đảm bảo độ an toàn cần thiết, làm cho cơ thể tự tạo ra tình trạng miễn dịch chống lại tác nhân gây bệnh.

Vắc xin chứa các phiên bản suy yếu của virus hay phiên bản gần giống như virus (được gọi là kháng nguyên). Điều này chứng tỏ các kháng nguyên không thể tạo ra các dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh, nhưng chúng kích thích hệ thống miễn dịch tạo ra các kháng thể. Những kháng thể này sẽ bảo vệ cơ thể khi tiếp xúc với các virus trong tương lai.

Công dụng của vắc xin

Vắc xin có công dụng chính là giúp cơ thể tạo ra miễn dịch chủ động để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như sởi, bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan, cúm, COVID-19… Khi tiêm một loại vắc xin vào cơ thể phòng một bệnh nào đó, cơ thể sẽ tạo ra miễn dịch chống lại tác nhân gây bệnh đó, giúp ngăn ngừa bệnh phát triển ngay cả khi tiếp xúc với mầm bệnh.

Không chỉ bảo vệ cá nhân, tiêm vắc xin còn góp phần tạo ra miễn dịch cộng đồng – một “lá chắn tập thể” giúp ngăn chặn dịch bệnh lây lan, đặc biệt có ý nghĩa trong việc bảo vệ những người bệnh nặng hoặc suy giảm miễn dịch. Nhờ vắc xin, nhiều dịch bệnh nguy hiểm từng gây tử vong hàng loạt đã được đẩy lùi hoặc kiểm soát hiệu quả.

Vì sao mọi lứa tuổi trong gia đình đều cần tiêm chủng?

Theo Bác sĩ Phạm Thị Ngọc Anh tại Phòng Tiêm chủng dịch vụ CDC Quảng Ninh cho biết: “Hiện nay nhiều người dân vẫn nghĩ rằng chỉ trẻ em mới cần được tiêm vắc xin vì đó là nhóm tuổi nhỏ và dễ mắc bệnh. Tuy nhiên theo khuyến cáo của các tổ chức y tế trong và ngoài nước, tiêm chủng không chỉ dành riêng cho trẻ nhỏ mà dành cho tất cả các lứa tuổi hay còn nói với thuật ngữ “Tiêm chủng trọn đời”. Tiêm chủng dành cho mọi thành viên trong gia đình, từ trẻ sơ sinh, người trưởng thành đến người cao tuổi đặc biệt những người có tiền sử mắc bệnh nền, bệnh mạn tính đều cần được tiêm vắc xin phù hợp theo từng giai đoạn. Đây là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe từng cá nhân và góp phần xây dựng một gia đình khỏe mạnh, một cộng đồng bền vững trước các nguy cơ dịch bệnh.”

Bác sĩ khám và tư vấn cho người dân trước khi tiêm

Mỗi nhóm tuổi đều nên tiêm phòng vắc xin sớm để tạo miễn dịch chủ động, cụ thể:

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ (0 – 10 tuổi)

Đây là nhóm tuổi cần được tiêm chủng sớm và đầy đủ theo chương trình tiêm chủng mở rộng cũng như các vắc xin dịch vụ. Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ còn non yếu, dễ bị tấn công bởi các bệnh nguy hiểm như: lao, viêm gan b, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi – rubella, quai bị, viêm não nhật bản, cúm, tiêu chảy do rota virus, phế cầu khuẩn, thủy đậu… Việc tiêm đầy đủ và đúng lịch giúp trẻ tạo miễn dịch chủ động, phát triển khỏe mạnh và giảm gánh nặng bệnh tật cho gia đình.

Trẻ lớn, vị thành niên và người trưởng thành (11 – 49 tuổi)

Nhóm tuổi này thường bỏ qua tiêm nhắc lại hoặc nghĩ rằng “lớn rồi không cần tiêm”. Tuy nhiên, thực tế cho thấy một số vắc xin cần tiêm nhắc lại sau nhiều năm để duy trì miễn dịch (ví dụ: bạch hầu – ho gà – uốn ván, viêm gan B). Thanh thiếu niên nên tiêm HPV phòng ung thư cổ tử cung và ung thư hậu môn – hầu họng. Người lớn nên tiêm cúm, viêm não, viêm gan A/B để bảo vệ bản thân và tránh lây nhiễm cho trẻ nhỏ, người già trong nhà. Việc tiêm chủng không chỉ phòng bệnh cá nhân mà còn giúp “chặn đứng” đường lây truyền trong gia đình.

Phụ nữ mang thai

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, phụ nữ nên được tiêm một số vắc-xin cần thiết trước và trong thời kỳ mang thai để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như: bạch hầu, ho gà, uốn ván, cúm, rubella, sởi, thủy đậu, viêm gan B, HPV… Việc bỏ qua các mũi vắc-xin này, bé sinh ra sẽ các bệnh lý bẩm sinh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là ho gà và Rubella bẩm sinh.

Người cao tuổi và người có bệnh nền

Đây là nhóm có nguy cơ cao khi mắc các bệnh truyền nhiễm do hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi tác hoặc do tình trạng bệnh mạn tính như tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, phổi tắc nghẽn, ung thư… Việc tiêm chủng đầy đủ cho nhóm này là cực kỳ cần thiết nhằm tạo miễn dịch chủ động, giúp phòng ngừa hiệu quả các bệnh như cúm mùa, viêm phổi do phế cầu, zona thần kinh, viêm gan B, COVID-19, bạch hầu – ho gà – uốn ván… Tiêm vắc xin không chỉ giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh và biến chứng nặng, mà còn hạn chế nguy cơ nhập viện, tử vong, đồng thời nâng cao chất lượng sống cho người cao tuổi.

Không chỉ trẻ nhỏ, người lớn hay người cao tuổi cũng cần được tiêm phòng để tạo miễn dịch

Gia đình khỏe mạnh – Cộng đồng bền vững

Khi mọi thành viên trong gia đình đều được tiêm phòng, hiệu quả bảo vệ không chỉ dừng ở cá nhân mà còn giảm nguy cơ lây nhiễm chéo giữa các thế hệ trong gia đình. Góp phần đóng góp vào miễn dịch cộng đồng vì khi đủ người trong xã hội có miễn dịch, mầm bệnh sẽ khó lan rộng. Bảo vệ nhóm dễ tổn thương như trẻ sơ sinh chưa đến tuổi tiêm, người bệnh mãn tính, người suy giảm miễn dịch. Đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh luôn có nguy cơ bùng phát trở lại, các mũi vắc xin chính là “tấm khiên” hữu hiệu giúp mỗi gia đình chủ động phòng bệnh thay vì bị động chữa trị.

Gia đình là tế bào của xã hội, mỗi thành viên khỏe mạnh chính là nền tảng cho một xã hội phát triển bền vững. Một gia đình tiêm chủng đầy đủ không chỉ bảo vệ chính họ mà còn đang góp phần nâng cao miễn dịch cộng đồng, ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.