Nhắc đến thành tích của một ngôi trường, người ta thường nghĩ ngay đến công lao của các thầy cô giáo – những người trực tiếp giảng dạy, truyền đạt tri thức cho học sinh. Tuy nhiên, bên cạnh đó còn có một đội ngũ không kém phần quan trọng, góp phần vào sự thành công chung của nhà trường, đó chính là các nhân viên trường học, đặc biệt là nhân viên y tế học đường.
Nghề y luôn được coi là một nghề cao quý, được xã hội tôn vinh. Có những bác sĩ, y sĩ làm việc tại các bệnh viện, trung tâm y tế để điều trị cho bệnh nhân. Cũng có những người khoác lên mình màu áo lính, những cán bộ quân y làm nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cho bộ đội. Và trong môi trường học đường, đội ngũ nhân viên y tế âm thầm nhưng tận tâm với công việc, đảm nhận nhiệm vụ quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho học sinh, phòng chống những căn bệnh thường gặp ở trường học, những “quân hàm xanh” trong ngành y tế.
Ngành y tế Quảng Ninh luôn quan tâm sát sao tới hoạt động YTTH.
Sự thầm lặng cần được xã hội quan tâm
Trước đây, khi chưa có nhân viên y tế chuyên trách trong trường học, công tác chăm sóc sức khỏe cho học sinh thường do một giáo viên kiêm nhiệm, thường là người phụ trách công tác Chữ thập đỏ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, cùng với quá trình chuẩn hóa đội ngũ nhân sự trong nhà trường, mỗi trường học đã có nhân viên y tế được hưởng lương từ ngân sách.
Dù đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe học sinh, nhưng do không ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả dạy và học, họ thường bị xem là lực lượng phụ trợ. Cũng thuộc biên chế của trường, nhưng trong các đợt đề cử, bầu chọn hay kết nạp Đảng, họ ít khi được quan tâm. Trong công việc, họ chưa được tạo điều kiện để phát huy chuyên môn, thiếu cơ hội học hỏi, trao đổi kinh nghiệm. Ngoài nhiệm vụ chính, họ còn bị giao thêm nhiều công việc khác như đánh máy văn bản, chuyển công văn, nộp báo cáo… Trong khi khối lượng công việc nhiều, thu nhập của họ lại thấp hơn đáng kể do không được hưởng phụ cấp đứng lớp như giáo viên.
Bên cạnh đó, giáo viên có ngày nghỉ soạn bài trong tuần, nghỉ hè hai tháng, trong khi nhân viên y tế trường học không có ngày nghỉ giữa tuần, không được nghỉ hè, chỉ được nghỉ phép năm với thời gian hạn chế (10 ngày). Nếu như cán bộ y tế ở các cơ sở y tế còn được ghi nhận trong Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2), thì nhân viên y tế trường học hầu như không được nhắc đến. Hơn nữa, điều kiện làm việc của họ còn nhiều hạn chế, khi mà phần lớn các trường học, đặc biệt là ở khu vực nông thôn, vẫn chưa có phòng y tế riêng để phục vụ công tác chăm sóc sức khỏe học sinh.
Hướng dẫn, hỗ trợ chuyên môn cho cán bộ YTTH.
Vai trò quan trọng của cán bộ y tế học đường
Mặc dù không trực tiếp quyết định đến kết quả học tập của học sinh, nhưng nhân viên y tế trường học lại giữ vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cho thầy trò. Họ không chỉ lập kế hoạch hoạt động y tế theo từng giai đoạn dịch bệnh mà còn theo dõi, quản lý hồ sơ sức khỏe của toàn bộ học sinh, nắm rõ những trường hợp có bệnh lý đặc biệt để kịp thời can thiệp. Nhờ công tác khám sức khỏe định kỳ, nhiều học sinh đã được phát hiện sớm các vấn đề như bệnh tim mạch, tật khúc xạ, cong vẹo cột sống… giúp gia đình có hướng điều trị kịp thời.
Bên cạnh đó, nhân viên y tế trường học còn chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc khám chữa bệnh ban đầu cho học sinh, theo dõi và phòng tránh các bệnh học đường như cận thị, cong vẹo cột sống. Họ cũng đóng góp chuyên môn vào các chương trình như ánh sáng học đường, theo dõi sức khỏe học sinh mắc một số bệnh lý đặc thù như teo cơ Delta. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh diễn biến phức tạp, họ là người phụ trách chính trong việc phòng chống dịch trong trường học, từ sốt xuất huyết, cúm A, tay chân miệng cho đến viêm não mô cầu. Không chỉ vậy, họ còn chịu trách nhiệm triển khai bảo hiểm y tế cho học sinh, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm trong bếp ăn bán trú.
Ngoài công việc thường ngày, nhân viên y tế trường học còn là người đồng hành trong các hoạt động ngoại khóa. Bất kỳ cuộc thi đấu thể thao hay chuyến tham quan dã ngoại nào của học sinh và giáo viên đều không thể thiếu sự hỗ trợ của họ. Trước đây, khi chưa có nhân viên y tế chuyên trách, nhà trường phải phối hợp với trạm y tế địa phương để cử người đi cùng. Giờ đây, với sự có mặt của cán bộ y tế trường học, thầy cô và học sinh có thể yên tâm hơn trong mọi hoạt động.
Các cán bộ khoa SKMT-YTTH (CDC Quảng Ninh) đồng hành cùng các hoạt động YTTH.
Cần những sự quan tâm cho những đóng góp thầm lặng
Nhận thức được tầm quan trọng của cán bộ y tế trường học, các cấp quản lý cần tạo điều kiện để họ nâng cao chuyên môn bằng cách tổ chức các khóa tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ. Nhà trường cũng không nên giao thêm công việc kiêm nhiệm cho họ, bởi lĩnh vực y tế có đặc thù riêng. Nếu thấy họ có vẻ “nhàn”, đó là tín hiệu đáng mừng vì điều đó đồng nghĩa với việc học sinh luôn được đảm bảo sức khỏe tốt.
Bên cạnh đó, ban lãnh đạo các cơ sở giáo dục cần quan tâm hơn đến đời sống vật chất và tinh thần của đội ngũ y tế học đường, có chế độ đãi ngộ, phụ cấp hợp lý. Nhân viên y tế trường học cũng nên được trang bị đồng phục như những cán bộ y tế tại các cơ sở khám chữa bệnh khác. Ngoài ra, các trường cần sắp xếp phòng y tế riêng với đầy đủ trang thiết bị sơ cứu, giúp họ có môi trường làm việc thuận lợi. Trên thực tế, dù Nhà nước chưa có chính sách phụ cấp cụ thể, một số trường đã chủ động hỗ trợ bằng cách trích quỹ để tăng thêm thu nhập cho nhân viên y tế, cho họ nghỉ một ngày trong tuần và một tháng hè. Một số nơi còn cố gắng bố trí không gian làm việc riêng bằng cách ngăn đôi phòng chức năng để dành chỗ cho phòng y tế.
Bên cạnh sự quan tâm từ nhà trường, việc ghi nhận đóng góp của nhân viên y tế học đường trong Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2 cũng rất quan trọng. Đôi khi chỉ một bó hoa hay lời chúc mừng từ ban giám hiệu cũng đủ để họ cảm thấy trân trọng công việc của mình hơn. Tuy nhiên, cán bộ y tế trường học cũng cần chủ động khẳng định vai trò bằng cách không ngừng trau dồi chuyên môn, tích cực tư vấn cho lãnh đạo trường trong việc phòng chống dịch bệnh theo kế hoạch ngành y tế. Trước mỗi đợt dịch có nguy cơ bùng phát, họ cần chủ động tham mưu, tổ chức tuyên truyền cho học sinh về nguyên nhân, hậu quả và cách phòng tránh. Khi làm tốt nhiệm vụ này, họ sẽ giúp nhà trường và phụ huynh nhận ra tầm quan trọng của y tế học đường.
Khi nhắc đến thành tích của trường học, người ta thường nghĩ đến giáo viên – những người trực tiếp giảng dạy. Tuy nhiên, không thể phủ nhận sự đóng góp thầm lặng nhưng quan trọng của đội ngũ nhân viên trường học, đặc biệt là nhân viên y tế. Để họ có thể phát huy tốt vai trò của mình, ngoài sự nỗ lực bản thân, họ rất cần sự sẻ chia, thấu hiểu từ nhà trường, phụ huynh và toàn xã hội.
