Dù đã được cảnh báo nhiều lần, nhưng trong thời gian gần đây, các bệnh viện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh vẫn tiếp nhận những ca bệnh nhiễm liên cầu khuẩn lợn. Điều này cho thấy, bệnh liên cầu khuẩn lợn vẫn là mối nguy hiểm tiềm ẩn đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là trong bối cảnh thói quen ăn uống và chế biến thực phẩm chưa được đảm bảo an toàn.
Bệnh liên cầu khuẩn lợn – Nguy cơ không thể xem thường
Bệnh liên cầu khuẩn lợn (Streptococcus suis) được phát hiện tại Việt Nam từ năm 2003. Theo nghiên cứu của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP. Hồ Chí Minh, bệnh thường có xu hướng gia tăng vào mùa hè nắng nóng.
Các triệu chứng phổ biến bao gồm sốt cao, đau đầu, buồn nôn, cứng cổ, rối loạn tri giác, thậm chí gây viêm màng não mủ và điếc vĩnh viễn. Đáng chú ý, bệnh không tạo miễn dịch lâu dài, người đã từng mắc bệnh vẫn có nguy cơ tái nhiễm.
Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), có ba nhóm đối tượng dễ mắc bệnh nhất: người tham gia giết mổ, chế biến thịt lợn ốm, chết; người làm việc tại các lò giết mổ tập trung; và những người có thói quen ăn tiết canh hoặc thịt lợn chưa được nấu chín kỹ.
Ca bệnh điển hình – Hậu quả từ thói quen ăn uống
Bệnh nhân L (62 tuổi, Hạ Long) là một ví dụ điển hình. Ông có tiền sử khỏe mạnh nhưng thường xuyên ăn tiết canh và nem thính. Khoảng hai tuần trước khi nhập viện, ông đã ăn tiết canh lợn tại một quán ăn không rõ nguồn gốc. Sau đó, ông tiếp tục tham gia các bữa tiệc với các món ăn chưa được nấu chín như nem chạo và rau sống. Ngày 16/3/2025, ông xuất hiện các triệu chứng sốt cao, đau bụng, tiêu chảy và phải nhập viện tại Bệnh viện Bãi Cháy. Kết quả xét nghiệm xác nhận ông bị nhiễm khuẩn huyết do liên cầu khuẩn lợn. Điều đáng lo ngại là những người cùng ăn uống với bệnh nhân, bao gồm gia đình và bạn bè, hiện vẫn chưa có biểu hiện bệnh. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc họ hoàn toàn an toàn, bởi bệnh liên cầu khuẩn lợn có thời gian ủ bệnh và khả năng lây nhiễm cao.
Những quan niệm sai lầm về tiết canh
Nhiều người cho rằng, không ăn tiết canh lợn thì có thể chuyển sang ăn tiết canh gia cầm như ngan, vịt hoặc dê vì chúng “sạch” hơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, không ít bệnh nhân nhiễm liên cầu khuẩn lợn dù trước đó chỉ ăn tiết canh gia cầm. Nguyên nhân là do trong quá trình chế biến, người nấu có thể pha trộn thêm tiết canh lợn hoặc sử dụng chung dụng cụ chế biến, dẫn đến nguy cơ nhiễm bệnh.
Bên cạnh đó, nhiều người tin rằng lợn nhà nuôi, lợn mán hay lợn cắp nách là “sạch” và có thể ăn tiết canh. Tuy nhiên, các chuyên gia y tế khẳng định, bất kể giống lợn nào cũng có nguy cơ nhiễm liên cầu khuẩn. Vi khuẩn này thường cư trú ở vùng họng của lợn mà không gây bệnh, được gọi là “lợn lành mang trùng”. Khi lợn bị nhiễm bệnh, vi khuẩn sẽ có mặt trong máu và thịt, và nếu không được nấu chín kỹ, người ăn vẫn có nguy cơ nhiễm bệnh cao.
Giải pháp phòng bệnh hiệu quả
Để phòng tránh bệnh liên cầu khuẩn lợn, người dân cần tuân thủ các biện pháp sau:
2. Sử dụng dụng cụ riêng biệt khi chế biến thực phẩm sống và chín.
3. Rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với thịt lợn sống.
4. Tăng cường giám sát và kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm tại các cơ sở giết mổ, chế biến thực phẩm và nhà hàng.
5. Thông báo ngay cho cơ quan y tế khi có các triệu chứng sốt cao, đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy sau khi ăn thực phẩm có nguồn gốc từ lợn.
Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo các đơn vị y tế tăng cường giám sát, theo dõi ca bệnh và tuyên truyền nâng cao nhận thức về bệnh liên cầu khuẩn lợn. Các biện pháp kiểm tra an toàn thực phẩm, phối hợp với Chi cục Chăn nuôi và Thú y để giám sát tình hình dịch bệnh trên đàn lợn cũng đang được triển khai quyết liệt.Bệnh liên cầu khuẩn lợn hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu mỗi cá nhân nâng cao ý thức bảo vệ bản thân và cộng đồng. Đừng để những thói quen ăn uống sai lầm trở thành nguyên nhân gây ra những hậu quả đáng tiếc về sức khỏe.
Tiến Đạt (CDC QN)
