Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Quảng Ninh, từ cuối năm 2022 và 5 tháng đầu năm 2023, tình hình cung ứng vắc xin trong Tiêm chủng mở rộng thiếu và gián đoạn, gây ảnh hưởng đến tiến độ tiêm chủng cũng như việc tiêm chủng đúng lịch của trẻ, nguy cơ xuất hiện các bệnh truyền nhiễm có vắc xin phòng bệnh trong thời gian tới.
Hiện nay, các loại vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) chỉ còn với số lượng rất hạn chế, dự kiến sẽ hết trong vài tháng tới nếu không được cung cấp thêm.
Cụ thể qua rà soát, tổng hợp số lượng vắc xin còn tồn tại tuyến tỉnh, tuyến huyện của CDC Quảng Ninh, hiện tại vắc xin DPT-VGB-HiB (vắc-xin phối hợp 5 trong 1 phòng bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi do Hib và viêm màng não mủ do Hib) và vắc xin DPT (phòng 3 bệnh truyền nhiễm: Bạch hầu – Ho gà – Uốn ván hấp phụ) đã hết. Theo kế hoạch cung ứng vắc xin trong TCMR năm 2023 của Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, các vắc xin phòng bệnh lao (BCG), viêm gan B, vắc xin phòng bại liệt (OPV), Sởi, Sởi-Rubella và Viêm não Nhật Bản B được cung ứng đến hết tháng 7/2023; Vắc xin Uốn ván và IPV cung ứng đến hết tháng 12/2023.
Tiêm chủng cho trẻ đầy đủ, đúng lịch góp phần bảo vệ sức khỏe trẻ em, kiểm soát dịch bệnh trong cộng đồng
Thực hiện chương trình tiêm chủng mở rộng, mỗi trẻ ở Quảng Ninh sau khi sinh sẽ được tiêm phòng miễn phí 3 mũi vắc xin 5 in 1 ở các tháng thứ 2, thứ 3, thứ 4. Khi trẻ 18 tháng tuổi sẽ được tiêm nhắc lại bằng vắc xin DPT. Cả 2 loại vắc xin này nhằm ngăn ngừa trẻ mắc 5 loại bệnh hết sức nguy hiểm là bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi và viêm màng não do vi khuẩn Hib.
Tuy nhiên, thời điểm này, việc tiêm 2 loại vắc xin nói trên cho trẻ ở Quảng Ninh đang bị ngừng lại do sự gián đoạn cung ứng vắc xin. Trung ương không có vắc xin để cung ứng cho tỉnh Quảng Ninh nói riêng và các tỉnh, thành khác trong cả nước nói chung… Theo Bác sĩ Trần Thị Diệp (Phó khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Ninh), việc thiếu vắc-xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng sẽ làm gián đoạn lịch tiêm của trẻ, từ đó trẻ sẽ không được bảo vệ, dẫn đến dễ mắc bệnh do hệ miễn dịch giảm, gây ảnh hưởng đến tỷ lệ tiêm chủng ở Quảng Ninh. Và nếu tình trạng gián đoạn kéo dài sẽ có nhiều nguy cơ xuất hiện các ca bệnh và bùng phát thành dịch.
Một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu vắc xin thuộc Chương trình TCMR, đó là từ năm 2022 trở về trước, Bộ Y tế (Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương) cung cấp toàn bộ vắc xin trong Chương trình TCMR Quốc gia cho 63 tỉnh/thành phố (nguồn vắc xin do BYT, Viện VSDT mua và xin viện trợ các tổ chức quốc tế. Tuy nhiên, ngày 03/4/2023, Bộ Y tế có ban hành văn bản số 1810/BYT-KH-TC về việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ thuộc Chương trình mục tiêu Y tế – Dân số (CTMT YTDS) chuyển thành nhiệm vụ chi thường xuyên, thực hiện theo quy định về phân cấp ngân sách. Theo đó, Bộ Y tế đề nghị UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương bố trí ngân sách địa phương và các nguồn huy động hợp pháp khác để triển khai mua sắm, cung ứng thuốc, vắc xin bao gồm: vắc xin cho tiêm chủng mở rộng, vitamine A cho trẻ em dưới 5 tuổi, vắc xin phòng bệnh do vi rút Rota theo Nghị quyết số 104/NQ-CP ngày 15/8/2022 của Chính phủ về lộ trình tăng số lượng vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng giai đoạn 2021- 2030, thuốc kháng HIV (ARV), thuốc chống lao cho các đối tượng không có thẻ Bảo hiểm y tế… Như vậy, các địa phương sẽ chủ động xây dựng kế hoạch, triển khai mua sắm, cung ứng thuốc, vắc xin… theo quy định, phục vụ công tác tiêm chủng mở rộng và phòng chống dịch, bệnh tại địa phương.
Trước tình hình mới này, Uỷ ban nhân dân (UBND) tỉnh đã chỉ đạo Sở Y tế Quảng Ninh chủ trì chỉ đạo các địa phương triển khai rà soát đối tượng cần tiêm, tổng hợp xây dựng Kế hoạch cung ứng vắc xin trong Chương trình TCMR của tỉnh năm 2023 và gối đầu 6 tháng đầu năm 2024. Mặt khác Sở Y tế gửi văn bản báo cáo những khó khăn, vướng mắc của tỉnh khi triển khai mua vắc xin tới Bộ Y tế, các Cục , Viện liên quan, Báo cáo Tỉnh uỷ, UBND tỉnh để có những giải pháp tháo gỡ. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật với vai trò cơ quan chuyên môn thường xuyên cập nhật hướng dẫn của Bộ Y tế, Cục Y tế dự phòng, Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương, tham mưu cho Sở Y tế, phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền để thực hiện các thủ tục cung ứng vắc xin trong Chương trình TCMR sớm nhất.
Trước những đề xuất, kiến nghị khó khăn của các tỉnh khi triển khai mua vắc xin tại địa phương, ngày 11/5/2023 tại trụ sở Chính Phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã có buổi làm việc với Bộ Y tế và các Bộ, ngành liên quan và Ban hành thông báo số 183/TB-VPCP ngày 17/5/2023 về kết luận của Phó thủ tướng tại cuộc họp về đấu thầu mua sắm thuốc tại BYT và các địa phương, chỉ đạo Bộ Y tế tiếp tục tổ chức đấu thầu tập trung quốc gia, đặt hàng vắc xin trong Chương trình TCMR để giảm giá thành, đảm bảo nguồn cung ứng cho các địa phương mua sắm và chịu trách nhiệm trước Chính Phủ, Thủ tướng Cính phủ trong trường hợp để xảy ra tình trạng thiếu các loại thuốc, vắc xin.
Sở Y tế Quảng Ninh tiếp tục chỉ đạo các cơ sở tiêm chủng mở rộng trên địa bàn vẫn duy trì hoạt động thường xuyên theo lịch cố định để tiêm chủng các loại vắc xin hiện còn, đảm bảo miễn dịch phòng bệnh cho trẻ, đồng thời lập danh sách trẻ đến lịch tiêm chủng nhưng chưa được tiêm để tiêm bù sớm nhất có thể ngay khi các vắc xin được cung ứng trở lại.
Quỳnh Trang (CDC Quảng Ninh)
